Pepindhan, Parikan, Tembung Camboran, Wangsalan, Paribasan, Bebasan, lan Saloka


 

Tentu, berikut materi untuk pertemuan ke-3 mengenai pepindhan, parikan, tembung camboran, wangsalan, paribasan, bebasan, dan saloka:

Materi Pertemuan Ke-3: Pepindhan, Parikan, Tembung Camboran, Wangsalan, Paribasan, Bebasan, lan Saloka

Pendahuluan

"Sugeng enjing/siyang/sonten para siswa sedaya. Dina iki kita bakal nyinaoni luwih jero babagan basa rinengga ing basa Jawa. Basa rinengga iki nduweni kaendahan lan makna kang sugih, saengga nggawe basa Jawa luwih narik kawigaten."

Kegiatan Inti

  1. Pepindhan

    • Pengertian: Pepindhan yaiku unen-unen kang ngandhut teges perbandingan utawa persamaan antarane rong bab kang beda.
    • Fungsi: Kanggo nggawe ukara luwih endah lan gampang dimangerteni.
    • Tuladha:
      • Abote kaya watu: Abot banget.
      • Pintere kaya kebo mulih menyang kandhang: Pinter banget.
      • Kulite alus kaya sutra: Kulit yang sangat halus.
  2. Parikan

    • Pengertian: Parikan yaiku unen-unen kang dumadi saka rong gatra (larik) utawa patang gatra, kang nduweni purwakanthi (rima).
    • Fungsi: Kanggo geguyonan, sindiran, utawa piwulang.
    • Tuladha:
      • Tukang kayu nggawe lawang, Aja nesu yen diwarahi.
      • Esuk-esuk mangan bubur, Aja ngantuk nalika sinau.
  3. Tembung Camboran

    • Pengertian: Tembung camboran yaiku tembung kang dumadi saka rong tembung utawa luwih kang digabung dadi siji lan nduweni teges anyar.
    • Fungsi: Kanggo nggawe tembung anyar kang luwih ringkes.
    • Tuladha:
      • Sepur kluthuk: Sepur uap.
      • Bapak angkat: Bapak pengganti.
      • Meja tulis: Meja untuk menulis.
  4. Wangsalan

    • Pengertian: Wangsalan yaiku unen-unen kang ngandhut tembung kang kudu dibedhek utawa ditebak.
    • Fungsi: Kanggo ngasah kapinteran lan nggawe ukara luwih endah.
    • Tuladha:
      • Wajik klethik gula jawa, Yen becik aja sembrana. (Wajik klethik = jenang)
      • Kembang jambu, sinamadan ing dahana. (Kembang jambu = kara)
  5. Paribasan

    • Pengertian: Paribasan yaiku unen-unen kang ngandhut piwulang utawa pepeling, lan nduweni teges kang tetep.
    • Fungsi: Kanggo menehi piwulang utawa pepeling.
    • Tuladha:
      • Becik ketitik, ala ketara: Sing becik bakal ketara, sing ala uga bakal ketara.
      • Jer basuki mawa beya: Kabeh gegayuhan butuh pengorbanan.
  6. Bebasan

    • Pengertian: Bebasan yaiku unen-unen kang ngandhut teges perbandingan, lan biasane ngandhut kahanan utawa sipat manungsa.
    • Fungsi: Kanggo menehi perbandingan utawa gambaran kahanan.
    • Tuladha:
      • Kaya kebo nusu gudel: Wong tuwa njaluk wuruk marang wong enom.
      • Kaya dene emprit abuntut bedhug: Perkara cilik dadi gedhe.
  7. Saloka

    • Pengertian: Saloka yaiku unen-unen kang ngandhut teges perbandingan, nanging kang diperbandingake yaiku kahanan utawa sipat kewan utawa tetuwuhan.
    • Fungsi: Kanggo menehi perbandingan utawa gambaran kahanan.
    • Tuladha:
      • Gajah ngidak rapah: Wong kang nglanggar aturan kang digawe dhewe.
      • Kebo bule mati setra: Wong kang nduweni pangkat utawa kalungguhan, nanging ora nduweni daya.

Penutup

"Mekaten pasinaon kita ing dina iki. Mugi-mugi para siswa bisa luwih mangerteni lan nggunakake pepindhan, parikan, tembung camboran, wangsalan, paribasan, bebasan, lan saloka ing pacelathon saben dina. Matur nuwun."